O muzeum

Pierwsza transgraniczna ekspozycja muzealna

Cieszyn, miasto z ponad tysiącletnią historią, od 1920 roku podzielony jest na dwie części: polską i czeską. Graniczna rzeka Olza stanowi swoisty symbol współczesnych losów Cieszyna, gdyż jako element wspólny dla obu części miasta, nie tylko dzieli, ale także łączy. I choć od 2007 roku – od czasu wejścia do strefy Schengen – wiele przeszkód natury prawnej i administracyjnej zostało zniesionych, wciąż istnieją bariery mentalne, kulturowe i historyczne, wynikające z wieloletniej izolacji mieszkańców obu stron miasta.

 

Projekt Open Air Museum Cieszyn. Český Tĕšín miał na celu stworzenie nowej jakości produktu turystycznego opartego na fenomenie miasta podzielonego. Muzeum zostało ulokowane w szczególnym miejscu – na granicy dwóch państw - jak dotąd nie było miejsca, w którym można było zapoznać się z historią podziału miasta. Open Air Museum Cieszyn. Český Tĕšín, ze względu na swój otwarty charakter i wyjątkowe, transgraniczne położenie, ma wartość turystyczną i edukacyjną, powstała też nowa, atrakcyjna przestrzeń do wspólnego spędzania czasu przez mieszkańców obu części miasta oraz turystów.

Oba miasta znów tworzą jedną całość. Od czasu przystąpienia Polski i Czech do strefy Schengen ściśle współpracują na wielu płaszczyznach. Open Air Muzeum Cieszyn. Český Tĕšín jest tego kolejnym dowodem.

 

Główne działania projektu:

1. Powołanie wspólnej, polsko-czeskiej Rady Programowej, odpowiadającej za opracowanie koncepcji muzeum i treści ekspozycji muzealnych oraz prawidłową realizację projektu.
2. Stworzenie ekspozycji muzealnych po obu stronach Olzy. Zwiedzanie rozpoczyna się od Hali Widowiskowo-Sportowej po stronie polskiej, Aleją Piastowską wzdłuż Olzy, następnie kontynuowane jest przez Most Przyjaźni i dalej przez nabrzeże Wolności (Svobody) po nabrzeżu czeskim.
3. Zrewitalizowanie nabrzeży Olzy, m.in. budowa ciągów pieszo-rowerowych, uporządkowanie zieleni, umieszczenie funkcjonalnych elementów małej architektury.
4. Otwarcie Centrum Informacji Turystycznej w Czeskim Cieszynie
5. Utworzenie strony internetowej www.openairmuseum.info, z rozszerzonymi informacjami oraz aplikacji mobilnej w celu wypromowania nowego produktu turystycznego.

 

Ekspozycja muzealna tematycznie związana jest z dziedzictwem i symboliką granicznej rzeki Olzy oraz przypomina ważne wydarzenia związane z historią miasta podzielonego. Na brzegu Olzy znajduje się 5 city lightów, każdy z nich ma 7 zmieniających się paneli, na których umieszczone są informacje oraz kody QR, po zeskanowaniu których uzyskuje się dostęp do rozszerzonych wersji informacji i galerii zdjęć na stronie internetowej www.openairmuseum.info. Specjalna aplikacja mobilna pozwala na urozmaicenie zwiedzania. 28 ważnych dat w historii od powstania Cieszyna do jego podziału w 1920 r. umieszczono na zewnętrznej części 7 Kół Czasu.

 

Zaadaptowano przestrzeń nabrzeża Olzy na cele ekspozycji, zrealizowano prace rewitalizujące odcinek Alei Piastowskiej (strefa pieszo-rowerowa) od ulicy Zamkowej do ulicy Sportowej. W ramach prac inwestycyjnych: wybudowano nawierzchnię szlaku turystycznego: wzdłuż ścieżki zamontowano 5 city-lightów, (wyposażonych w ładowarki USB i sieć Wi-fi) będących nośnikiem treści muzealnych, oświetlono szlak i ekspozycję muzealną; w centralnej części usypano górkę widokową i obsadzono ją trawą; zabezpieczono brzegi nad Olzą i Młynówką, wyremontowano barierki, wzdłuż alei ustawiono estetyczne i nowoczesne elementy małej architektury: specjalnie zaprojektowane dla muzeum siedziska w świecących się nocą okręgach, siedziska drewniane oraz siedziska z tworzywa sztucznego oraz kosze na śmieci i psie odchody oraz stojaki rowerowe ze stali; zadbano o zieleń –  największa część została poddana zabiegom pielęgnacyjnym, wykonano także nowe nasadzenia drzew, bylin i pnączy, wyremontowano koryto rzeki Młynówki na długości 225 metrów. 

 

Część czeska

Ekspozycja muzealna składa się z paneli informacyjnych, modelu upamiętniającego istniejący podczas II wojny światowej Stalag Teschen oraz eksponatów: symbolicznej przystani do cumowania, której powstanie zainspirowała piosenka Jaromira Nohavicy z 1989 roku oraz  kolumny, która jest rodzajem czesko-polskiego słownika. Multimedialny Infokiosk jest usytuowany nieopodal Informacji Turystycznej.

Zrewitalizowane nadbrzeże Olzy jest strefą parkową wyposażoną w elementy małej architektury miejskiej w nowoczesnym stylu, ze ścieżką rowerową i pieszą. Obszar oświetlony jest przy pomocy inteligentnego systemu oświetlenia ulicznego, lampami LED z detektorami ruchu i modułami WIFI. Przestrzeń dopełniają artystycznie zaprojektowane domki dla ptaków oraz tabliczki informacyjne o ptakach.

Dofinansowanie: Program Interreg V-A Republika Czeska – Polska, zakończenie 2019

Teksty: Marian Dembiniok, Wacław Gojniczek, Stefan Król, Krzysztof Szelong, Jolanta Dygoś, Janusz Legoń, Renata Karpińska, Pavlína Badurová, Martin Krůl, Daniel Křenek,

Tłumaczenia na język angielski: Andrzej Pasterny

Tłumaczenia na język czeski: Lucie Hruškovská, Marie Grigová, Petra Slováček Rypienová, Markéta Sergejko, Izabela Szulc

Tłumaczenia na język polski:

Redakcja tekstów polskich: Magdalena Engelmann

Fot.: Ze zbiorów Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Ośrodka Dokumentacji Kongresu Polaków w Republice Czeskiej, Książnicy Cieszyńskiej, Archiwum Państwowego w Cieszynie, zbiorów prywatnych Mariana Dembinioka, Renaty Karpińskiej, Lukáša Zabystrzana, Archiwum Urzędu Miejskiego w Cieszynie, Muzeum Těšínska, Centralnego Archiwum Wojskowego w Pradze, Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, z publikacji: „Cieszyn Czeski Cieszyn na starych widokówkach i fotografiach”, H. Wawreczka, J. Spyra, M. Makowski, Nebory 1999; „Cieszyn panoramy i widoki”, M. Makowski, J. Spyra, Cieszyn, 1998, R. Karpińska, A. Cieplak „Zwiedzaj Cieszyn z trzema braćmi”, Cieszyn 2014,

Redakcja techniczna: Renata Karpińska,

Identyfikacja wizualna projektu : Dalibor Janeček

Strona Internetowa: StronyDlaFirm.eu

Renata Karpińska